NIEUWSBRIEF Nr 12
januari 2015
website: maurikonderzoek.weebly.comgironummer: NL04 INGB 0000 168340
t.n.v. drs. J.G. Morel v.Mourik, Den Haag
Van de redactie
Uit de tellingen op de Website is op te maken dat onze Nieuwsbrieven, ook van ouder datum, een blijvende belangstelling trekken. Ook nu weer ligt een interessante Nieuwsbrief voor u. Steeds weer is het een uitdaging uit de vele genealogische wetenswaardigheden datgene te halen dat voor u lezenswaardig is. Daarnaast hebben wij natuurlijk de werkzaamheden die wij al tientallen jaren doen met het oog op naamgenoten; dat gaat gewoon door. Wij weten ons daarin gesteund door de belangstelling, ook de geldelijke belangstelling, van degenen die ons periodiek dan wel geregeld daarvan blijk geven. Dank daarvoor!
Bezoek aan archievenTweemaal hebben wij een bezoek gebracht aan het Regionaal Archief Rivierenland in Tiel. Verder staat het bezoeken van archieven op een laag pitje, de laatste jaren trouwens al. Wij zijn druk bezig om „oud”materiaal te verwerken. Dat vergt veel concentratie, geduld en tijd. Bovendien zetten de archieven steeds meer materiaal op internet, waardoor in veel gevallen het bezoeken van archieven minder noodzakelijk is.
Burgerlijke stand
De 67 persoonslijsten van in 20112 overleden naamgenoten konden probleemloos worden ingepast.
Overzicht van aangelegde bestanden
Aangehuwdenbestand. Hierin zijn alle aangehuwden vermeld met voor- en achternaam, geboorte- of doopdatum, met partner en stamaanduiding. Dit bestand telt nu ca. 9400 personen.
VOC-bestand. Dit bestand bevat gegevens van 67 naamgenoten, die zich als zeevarende bij de Vereenigde Oostindische Compagnie hadden aangemonsterd.
Militariabestand met 51 naamgenoten die in de 17e eeuw als militair te boek staan.
Onbekendenbestand voor 1811. Alle personen die wij niet in de 77 stammen/fragmenten hebben kunnen plaatsen. Momenteel staat de teller op 880. Bij het opschonen van al onze gegevens zal dit bestand vele malen groter worden.
Onbekendenbestand na 1811. Ook in de registers van de Burgerlijke Stand komen niet-plaatsbare naamgenoten voor. De verwachting is dat dit een klein bestand zal opleveren.
Uit onze onderzoeksgeschiedenis
Toen wij in onze jonge jaren met ons genealogisch onderzoek begonnen, waren wij natuurlijk vooral, eigenlijk uitsluitend, geïnteresseerd in onze eigen familie. De vraag: hoever kunnen wij teruggaan in de tijd, wie was de stamvader, stond centraal. Daarnaast wilden wij ook te weten komen of wij familie van elkaar waren: nee dus.
Wij hadden natuurlijk wel eens gehoord van de bekendste naamgenoot, de 19e-eeuwse schrijver/sigarenfabrikant Justus van Maurik uit Amsterdam, maar zijn geslacht was nog nooit uitgezocht, wat ons bleek toen wij wat later een oppervlakkig onderzoek hadden ingesteld. Dat is inmiddels wel anders!
In de vorige Nieuwsbrief hebben wij geschreven over zijn dochter en de moeite die het ons heeft gekost van haar de oude familiegegevens los te krijgen. Deze gegevens hebben wij mogen kopiëren en natuurlijk weer teruggegeven. Na haar overlijden in 1998 zullen die wel naar haar Engelse familieleden gegaan zijn. De Nederlandse tak is namelijk uitgestorven en in Engeland leeft nog één mannelijke naamgenoot, John Justus van Maurik, geb. 1948. Deze heeft drie dochters (1977, 1979 en 1985), waarna deze Maurikstam uitgestorven is.
De hele familie hebben wij uitgezocht, 28 pagina’s A-4. De oudste naamgenoot, Anthonis Aerts van Maurik, is overleden voor 1631. Dit geslacht heeft een aantal grote gezinnen geteld, soms met wel 16 kinderen. Maar van die gezinnen bleven soms slechts 4 kinderen in leven... En nu is het einde van deze Maurikstam in zicht.
Vikingen in Engeland
In de 6e en 8e Nieuwsbrief hebben wij geschreven over genetische genealogie: het aantonen van verwantschap in de breedste zin van het woord aan de hand van DNA-onderzoek. U kunt dat op de website nog eens nalezen. Via een Nieuwsbrief van de Nederlandse Genealogische Vereniging kwamen wij op het spoor van een artikel in de Daily Mail over de genetische invloed van de Vikingen in Engeland. Bij het woord Vikingen denken wij in de eerste plaats aan de brute rovers, die in de middeleeuwen onze streken teisterden en met hun snelle schepen, beladen met roofbuit, weer snel verdwenen. Denken we iets verder, dan komen de Noren en de Noormannen in beeld. Ze streken neer in wat later Normandië is gaan heten, kregen dat gebied van de Franse koning in leen, vormden daar de bovenlaag van de bevolking en namen de (romaanse) taal en beschaving over. In 1066 veroverde hertog Willem van Normandië Engeland, bleven hun Normandische (Franse) taal spreken, waardoor ca. 40% van de Engelse woorden van Franse herkomst is.
Terug naar bovengenoemd artikel. Uit een onderzoek van het Y-chromosoom van 3500 Britse mannen werd duidelijk, dat bijna een miljoen mannen in Groot-Brittanië de directe afstammelingen van de Vikingen zijn. De grootste concentratie vond men op de Shetland- en de Orkney-eilanden, resp. 29 en 25%. In Yorkshire was dat 5,% en in Noord-Engeland 4%. Deze percentages kunnen natuurlijk niet herleid worden tot rooftochten, waarbij woeste krijgers hun zaad achterlieten en weer vertrokken.
Engeland bestond omstreeks 800 uit verschillende koninkrijkjes die elkaar bevochten. De Denen, die het land binnenvielen, waren niet zozeer belust op buit dan wel op vruchtbaar land. Voordat de 9e eeuw om was, hadden zij de macht in grote delen van het oosten en midden van Engeland; de Noren waren aanwezig in het noordwesten van het land. De strijd tegen de Denen was vaak vergeefs en geleidelijk vermengden de bevolkingsgroepen zich. Aan het eind van de 10 eeuw hervatten de Denen hun aanvallen en in 1016 werd de Deense koning ook koning van Engeland. Zo is uit de geschiedenis te verklaren dat in de Britse genen een Vikingcomponent aanwezig is.
Van Maurik aan lager wal
In De Maurikkroniek van juli 1993 hebben wij onder bovenstaande titel meegedeeld van wat wij toen hebben kunnen vinden over de „beschavingspoging van onmaatschappelijken” in het begin van de 19e eeuw door middel van kolonies in Drenthe, met gegevens uit het Drents Archief. Wij konden toen negen naamgenoten vermelden.
Inmiddels zijn meer bronnen beschikbaar, maar daarover straks. Eerst een samenvatting van wat wij toen hebben geschreven. In 1818 werd de Maatschappij van Weldadigheid opgericht, die het groeiend aantal personen dat aan de rand van de samenleving (of zelfs erover) terecht was gekomen, een kans op verbetering wilde bieden. De kolonies Frederiksdoord, Wilhelminaoord en Willemsoord boden gezinnen die het niet meer konden bolwerken, een kans om als kolonist in eigen onderhoud te voorzien. Wie zich daar niet aan de strenge regels hield, kon overgeplaatst worden naar de gestichten Ommerschans en Veenhuizen. Daar kwamen ook opgepakte bedelaars, hoeren, landlopers, wezen en vondelingen terecht. De indruk bestaat dat in Veenhuizen een strenger regime heerste dan in Ommerschans.
Aangezien één op de 16 Nederlanders nazaten zijn van kolonie- of gestichtsbewoners is er een grote kans dat een voorouder van u daar bewoner (of personeelslid) was. Sinds een aantal jaren kunt u digitaal zoeken in de kolonies. Zo’n 80.000 namen zijn te doorzoeken en met wat geluk vindt u zelfs een afbeelding. Onder Zoeken na 1811 (rode balk bovenin) geeft u aan, welke kolonie u wilt inzien. Of u geeft Armenkolonies in, middelste kolom. U tikt de naam in, klikt op Zoeken en u krijgt een lijst met namen. De desbetreffende naam geeft meer gegevens. Een afbeelding is te vinden via Signalementskaarten, een vakje boven in het zoekscherm. Kijk ook eens onder Alle bestanden; het is namelijk mogelijk dat uw voorouder buiten de kolonie is overleden.
Er zijn over deze instellingen ook boeken verschenen. In 2006 verscheen het boek van Wil Schackmann, De proefkolonie. Op zijn website www. deproefkolonie.nl staat informatie over de eerste 52 kolonisten die van 29 september tot 5 december 1818 arriveerden. Bij sommige personen is een verwijzing naar een internetsite. Het Pauperparadijs is een later verschenen boek, een familiegeschiedenis van Susanna Jansen. Vijf generaties van haar familie gingen langs deze goedbedoelde beschavingsgeschiedenis. Ook zij heeft een website: www.suzannajansen.nl.
80.000 personen – een onbegrijpelijke hoeveelheid menselijk tekort.
Een ongelooflijk bericht
Dezelfde voornaam, op dezelfde datum geboren, in hetzelfde ziekenhuis, met dezelfde huisarts – de werkelijkheid is soms onwerkelijker dan men kan verzinnen.
Op 11 oktober 2014 zijn in het Groene Hart Ziekenhuis te Waddinxveen geboren: Jayden van Mourik, zoon van Michael en Moniek, en Jayden van Mourik, zoon van Joyce en Stefan, ouders die elkaar niet kenden. Om latere problemen met instanties te voorkomen heeft het eerstgenoemde paar hun zoon aangegeven als Michael Jayden, roepnaam Jayden.
(Bron: AD van 20.10.2014, via een oplettende donateur)
Het werk gaat door
Dat wij gewoon doorgaan met ons onderzoek en ook wel met succes, moge uit het volgende blijken. Familieonderzoekers zoals wij speuren in zoveel mogelijk archieven. Er zijn echter ook onderzoekers die uit één archief zoveel mogelijk akten willen ontcijferen. Het resultaat van die monnikenarbeid stellen zij, meestal in verenigingsverband, belangeloos beschikbaar aan medeleden, in ons geval van de Hollandse Vereniging „Ons Voorgeslacht”. Op deze wijze zijn wij op het spoor gekomen van uittreksels uit het rechterlijk archief en het notarieel archief van het dorp Lexmond in Zuid-Holland. Een goudmijn!
Het is ons gebleken dat het begin van wat wij de stam Jaarsveld noemen, daar in Lexmond te vinden is. De oudste generatie, die wij al hadden, is Jan Cornelis van Mauwerick. Nu hebben wij twee neven van hem gevonden, Peter Cornelis Maurik en Jasper Cornelis Maurick. Met de „stamvader” Cornelis zitten wij nu in de 16e eeuw. Er zijn niet veel Maurikstammen die dat kunnen zeggen. Hopelijk vinden wij over deze Cornelis nog wat.
Van de generaties II en III hebben we daar in Lexmond zoveel bijzonderheden gevonden, dat zij een heel duidelijk gezicht hebben gekregen.
Van andere onderzoekers in rechterlijk en notarieel archief hebben wij voor andere stammen interessante gegevens gevonden, daarover een volgende keer.
januari 2015
website: maurikonderzoek.weebly.comgironummer: NL04 INGB 0000 168340
t.n.v. drs. J.G. Morel v.Mourik, Den Haag
Van de redactie
Uit de tellingen op de Website is op te maken dat onze Nieuwsbrieven, ook van ouder datum, een blijvende belangstelling trekken. Ook nu weer ligt een interessante Nieuwsbrief voor u. Steeds weer is het een uitdaging uit de vele genealogische wetenswaardigheden datgene te halen dat voor u lezenswaardig is. Daarnaast hebben wij natuurlijk de werkzaamheden die wij al tientallen jaren doen met het oog op naamgenoten; dat gaat gewoon door. Wij weten ons daarin gesteund door de belangstelling, ook de geldelijke belangstelling, van degenen die ons periodiek dan wel geregeld daarvan blijk geven. Dank daarvoor!
Bezoek aan archievenTweemaal hebben wij een bezoek gebracht aan het Regionaal Archief Rivierenland in Tiel. Verder staat het bezoeken van archieven op een laag pitje, de laatste jaren trouwens al. Wij zijn druk bezig om „oud”materiaal te verwerken. Dat vergt veel concentratie, geduld en tijd. Bovendien zetten de archieven steeds meer materiaal op internet, waardoor in veel gevallen het bezoeken van archieven minder noodzakelijk is.
Burgerlijke stand
De 67 persoonslijsten van in 20112 overleden naamgenoten konden probleemloos worden ingepast.
Overzicht van aangelegde bestanden
Aangehuwdenbestand. Hierin zijn alle aangehuwden vermeld met voor- en achternaam, geboorte- of doopdatum, met partner en stamaanduiding. Dit bestand telt nu ca. 9400 personen.
VOC-bestand. Dit bestand bevat gegevens van 67 naamgenoten, die zich als zeevarende bij de Vereenigde Oostindische Compagnie hadden aangemonsterd.
Militariabestand met 51 naamgenoten die in de 17e eeuw als militair te boek staan.
Onbekendenbestand voor 1811. Alle personen die wij niet in de 77 stammen/fragmenten hebben kunnen plaatsen. Momenteel staat de teller op 880. Bij het opschonen van al onze gegevens zal dit bestand vele malen groter worden.
Onbekendenbestand na 1811. Ook in de registers van de Burgerlijke Stand komen niet-plaatsbare naamgenoten voor. De verwachting is dat dit een klein bestand zal opleveren.
Uit onze onderzoeksgeschiedenis
Toen wij in onze jonge jaren met ons genealogisch onderzoek begonnen, waren wij natuurlijk vooral, eigenlijk uitsluitend, geïnteresseerd in onze eigen familie. De vraag: hoever kunnen wij teruggaan in de tijd, wie was de stamvader, stond centraal. Daarnaast wilden wij ook te weten komen of wij familie van elkaar waren: nee dus.
Wij hadden natuurlijk wel eens gehoord van de bekendste naamgenoot, de 19e-eeuwse schrijver/sigarenfabrikant Justus van Maurik uit Amsterdam, maar zijn geslacht was nog nooit uitgezocht, wat ons bleek toen wij wat later een oppervlakkig onderzoek hadden ingesteld. Dat is inmiddels wel anders!
In de vorige Nieuwsbrief hebben wij geschreven over zijn dochter en de moeite die het ons heeft gekost van haar de oude familiegegevens los te krijgen. Deze gegevens hebben wij mogen kopiëren en natuurlijk weer teruggegeven. Na haar overlijden in 1998 zullen die wel naar haar Engelse familieleden gegaan zijn. De Nederlandse tak is namelijk uitgestorven en in Engeland leeft nog één mannelijke naamgenoot, John Justus van Maurik, geb. 1948. Deze heeft drie dochters (1977, 1979 en 1985), waarna deze Maurikstam uitgestorven is.
De hele familie hebben wij uitgezocht, 28 pagina’s A-4. De oudste naamgenoot, Anthonis Aerts van Maurik, is overleden voor 1631. Dit geslacht heeft een aantal grote gezinnen geteld, soms met wel 16 kinderen. Maar van die gezinnen bleven soms slechts 4 kinderen in leven... En nu is het einde van deze Maurikstam in zicht.
Vikingen in Engeland
In de 6e en 8e Nieuwsbrief hebben wij geschreven over genetische genealogie: het aantonen van verwantschap in de breedste zin van het woord aan de hand van DNA-onderzoek. U kunt dat op de website nog eens nalezen. Via een Nieuwsbrief van de Nederlandse Genealogische Vereniging kwamen wij op het spoor van een artikel in de Daily Mail over de genetische invloed van de Vikingen in Engeland. Bij het woord Vikingen denken wij in de eerste plaats aan de brute rovers, die in de middeleeuwen onze streken teisterden en met hun snelle schepen, beladen met roofbuit, weer snel verdwenen. Denken we iets verder, dan komen de Noren en de Noormannen in beeld. Ze streken neer in wat later Normandië is gaan heten, kregen dat gebied van de Franse koning in leen, vormden daar de bovenlaag van de bevolking en namen de (romaanse) taal en beschaving over. In 1066 veroverde hertog Willem van Normandië Engeland, bleven hun Normandische (Franse) taal spreken, waardoor ca. 40% van de Engelse woorden van Franse herkomst is.
Terug naar bovengenoemd artikel. Uit een onderzoek van het Y-chromosoom van 3500 Britse mannen werd duidelijk, dat bijna een miljoen mannen in Groot-Brittanië de directe afstammelingen van de Vikingen zijn. De grootste concentratie vond men op de Shetland- en de Orkney-eilanden, resp. 29 en 25%. In Yorkshire was dat 5,% en in Noord-Engeland 4%. Deze percentages kunnen natuurlijk niet herleid worden tot rooftochten, waarbij woeste krijgers hun zaad achterlieten en weer vertrokken.
Engeland bestond omstreeks 800 uit verschillende koninkrijkjes die elkaar bevochten. De Denen, die het land binnenvielen, waren niet zozeer belust op buit dan wel op vruchtbaar land. Voordat de 9e eeuw om was, hadden zij de macht in grote delen van het oosten en midden van Engeland; de Noren waren aanwezig in het noordwesten van het land. De strijd tegen de Denen was vaak vergeefs en geleidelijk vermengden de bevolkingsgroepen zich. Aan het eind van de 10 eeuw hervatten de Denen hun aanvallen en in 1016 werd de Deense koning ook koning van Engeland. Zo is uit de geschiedenis te verklaren dat in de Britse genen een Vikingcomponent aanwezig is.
Van Maurik aan lager wal
In De Maurikkroniek van juli 1993 hebben wij onder bovenstaande titel meegedeeld van wat wij toen hebben kunnen vinden over de „beschavingspoging van onmaatschappelijken” in het begin van de 19e eeuw door middel van kolonies in Drenthe, met gegevens uit het Drents Archief. Wij konden toen negen naamgenoten vermelden.
Inmiddels zijn meer bronnen beschikbaar, maar daarover straks. Eerst een samenvatting van wat wij toen hebben geschreven. In 1818 werd de Maatschappij van Weldadigheid opgericht, die het groeiend aantal personen dat aan de rand van de samenleving (of zelfs erover) terecht was gekomen, een kans op verbetering wilde bieden. De kolonies Frederiksdoord, Wilhelminaoord en Willemsoord boden gezinnen die het niet meer konden bolwerken, een kans om als kolonist in eigen onderhoud te voorzien. Wie zich daar niet aan de strenge regels hield, kon overgeplaatst worden naar de gestichten Ommerschans en Veenhuizen. Daar kwamen ook opgepakte bedelaars, hoeren, landlopers, wezen en vondelingen terecht. De indruk bestaat dat in Veenhuizen een strenger regime heerste dan in Ommerschans.
Aangezien één op de 16 Nederlanders nazaten zijn van kolonie- of gestichtsbewoners is er een grote kans dat een voorouder van u daar bewoner (of personeelslid) was. Sinds een aantal jaren kunt u digitaal zoeken in de kolonies. Zo’n 80.000 namen zijn te doorzoeken en met wat geluk vindt u zelfs een afbeelding. Onder Zoeken na 1811 (rode balk bovenin) geeft u aan, welke kolonie u wilt inzien. Of u geeft Armenkolonies in, middelste kolom. U tikt de naam in, klikt op Zoeken en u krijgt een lijst met namen. De desbetreffende naam geeft meer gegevens. Een afbeelding is te vinden via Signalementskaarten, een vakje boven in het zoekscherm. Kijk ook eens onder Alle bestanden; het is namelijk mogelijk dat uw voorouder buiten de kolonie is overleden.
Er zijn over deze instellingen ook boeken verschenen. In 2006 verscheen het boek van Wil Schackmann, De proefkolonie. Op zijn website www. deproefkolonie.nl staat informatie over de eerste 52 kolonisten die van 29 september tot 5 december 1818 arriveerden. Bij sommige personen is een verwijzing naar een internetsite. Het Pauperparadijs is een later verschenen boek, een familiegeschiedenis van Susanna Jansen. Vijf generaties van haar familie gingen langs deze goedbedoelde beschavingsgeschiedenis. Ook zij heeft een website: www.suzannajansen.nl.
80.000 personen – een onbegrijpelijke hoeveelheid menselijk tekort.
Een ongelooflijk bericht
Dezelfde voornaam, op dezelfde datum geboren, in hetzelfde ziekenhuis, met dezelfde huisarts – de werkelijkheid is soms onwerkelijker dan men kan verzinnen.
Op 11 oktober 2014 zijn in het Groene Hart Ziekenhuis te Waddinxveen geboren: Jayden van Mourik, zoon van Michael en Moniek, en Jayden van Mourik, zoon van Joyce en Stefan, ouders die elkaar niet kenden. Om latere problemen met instanties te voorkomen heeft het eerstgenoemde paar hun zoon aangegeven als Michael Jayden, roepnaam Jayden.
(Bron: AD van 20.10.2014, via een oplettende donateur)
Het werk gaat door
Dat wij gewoon doorgaan met ons onderzoek en ook wel met succes, moge uit het volgende blijken. Familieonderzoekers zoals wij speuren in zoveel mogelijk archieven. Er zijn echter ook onderzoekers die uit één archief zoveel mogelijk akten willen ontcijferen. Het resultaat van die monnikenarbeid stellen zij, meestal in verenigingsverband, belangeloos beschikbaar aan medeleden, in ons geval van de Hollandse Vereniging „Ons Voorgeslacht”. Op deze wijze zijn wij op het spoor gekomen van uittreksels uit het rechterlijk archief en het notarieel archief van het dorp Lexmond in Zuid-Holland. Een goudmijn!
Het is ons gebleken dat het begin van wat wij de stam Jaarsveld noemen, daar in Lexmond te vinden is. De oudste generatie, die wij al hadden, is Jan Cornelis van Mauwerick. Nu hebben wij twee neven van hem gevonden, Peter Cornelis Maurik en Jasper Cornelis Maurick. Met de „stamvader” Cornelis zitten wij nu in de 16e eeuw. Er zijn niet veel Maurikstammen die dat kunnen zeggen. Hopelijk vinden wij over deze Cornelis nog wat.
Van de generaties II en III hebben we daar in Lexmond zoveel bijzonderheden gevonden, dat zij een heel duidelijk gezicht hebben gekregen.
Van andere onderzoekers in rechterlijk en notarieel archief hebben wij voor andere stammen interessante gegevens gevonden, daarover een volgende keer.