NIEUWSBRIEF nr. 6
JANUARI 2009
Van de redactie
Het doet ons genoegen, u weer een lezenswaardige nieuwsbrief te kunnen toezenden. Ondanks het niet meer verschijnen van onze Maurikkroniek gaat het onderzoek door, zij het dat wij de nadruk leggen op het oplossen van problemen, het completeren van de stambomen en het verwerken van de stambomen in de computer. Van tijd tot tijd vinden we ook wat nieuws. Wij roepen u op, uw belangstelling ook financieel te tonen. Met andere woorden: uw donatie is hartelijk welkom (giro 3609667 t.n.v. Stichting De Maurikkroniek, Den Haag)
Onze website
Onze website, www.everyoneweb.com/maurikkroniek, wordt geregeld geraadpleegd. Wij zijn een paar jaar geleden begonnen, belangwekkende zaken op Internet te plaatsen en vullen deze geregeld aan. Inmiddels zijn op de website veel Maurikwetenswaardigheden te lezen. Het gaat niet om specifieke familiegegevens, zoals die in stambomen voorkomen (met uitzondering van “middeleeuwse naamgenoten” (zie aldaar). Genealogische informatie is voorbehouden aan onze donateurs: in het verleden door publicatie ervan in De Maurikkroniek en tegenwoordig door het bestellen van stamboomgegevens voor zover die in de computer zijn ingevoerd.
Onlangs is een nieuw “hoofdstuk” op de website verschenen: Middeleeuwse naamgenoten, waar nog niet eerder gepubliceerde fragmenten en losse gegevens een plaats krijgen, gegevens die in de loop van ons onderzoek zijn vergaard en die zonder publicatie verloren dreigen te gaan. Dit “hoofdstuk” zal geregeld worden aangevuld.
Bezoeken aan archieven
In 2008 werden de volgende archieven bezocht: Gelders Archief Arnhem, driemaal; Het Utrechts Archief, tweemaal; het Noord-Hollands Archief Haarlem eenmaal, het Centraal Bureau voor Genealogie Den Haag eenmaal.
Burgerlijke Stand
Van het Centraal Bureau voor Genealogie hebben wij dit jaar 76 lijsten met gegevens gekocht, van in 2005 overleden naamgenoten. Alle lijsten konden in onze systemen worden verwerkt.
Knipsels
Al vanaf de eerste Nieuwsbrief, in 2004, hebben wij uitvoerig geschreven over onze knipselverzameling, die voor een belangrijk deel nog geordend moest worden. In 2006 zijn we daarmee aangevangen en inmiddels zijn alle knipsels op alfabet en op naam gesorteerd. Het zijn zes ordners geworden! Het project is dus voltooid. Nou ja, voltooid… Wij hopen van u van tijd tot tijd nog het een en ander te ontvangen. Niet alleen knipsels, maar ook familie-drukwerk. Inmiddels hebben wij een rijke bron aan recente Maurik-informatie ontsloten.
Helaas grijpt tegenwoordig meer en meer de gewoonte om zich heen, om in overlijdensadvertenties familieleden alleen met de voornaam/roepnaam te vermelden, wat de informatiebron minder bruikbaar maakt, maar voor het overige: graag ontvangen wij alles wat u aan gedrukte Maurikgegevens tegenkomt!
Ons Aangehuwdenbestand
Dit is een afzonderlijk bestand van mannen en vrouwen die met een (van) Mourik/Maurik zijn getrouwd. Dat bestand omvat momenteel ruim 8900 namen. Dit bestand bewijst goede diensten als we de naam van de partner weten, maar niet direct de naamgenoot kunnen vinden.
Ons Onbekendenbestand
Al sinds jaar en dag verzamelen we in klappers die naamgenoten welke wij niet in een familieverband kunnen plaatsen, gerangschikt op plaatsnaam. Van tijd tot tijd kunnen wij van zo’n onbekende een bekende maken, omdat wij hem of haar in een stam kunnen onderbrengen. Langzamerhand voelden wij de behoefte, deze personen in een database onder te brengen, zodat wij, behalve op plaatsnaam ook op voornamen kunnen sorteren, zelfs tijdsgedeelten kunnen bevragen en zo nog meer kunnen “thuisbrengen”. Daar zijn we dit jaar mee begonnen.
Wij hadden een afzonderlijk bestandje van militairen, die, zoals bekend, nogal verhuislustig zijn en moeilijk te traceren. Die zijn nu ook in het Onbekendenbestand opgenomen. Hetzelfde geldt voor de naamgenoten die in dienst van de Verenigde Oostindische Compagnie naar Indië werden uitgezonden en die wij niet kunnen onderbrengen bij bestaande stammen. In het verleden hebben wij u hierover al eens geïnformeerd, maar onlangs hebben wij weer 33 nieuwe gevonden. In 2012 zal het VOC-project zijn afgerond. Het Onbekendenbestand is dan redelijk compleet.
Automatisering van stammen
In 2008 werden via ons genealogisch programma Gens Data Pro de volgende stammen in de computer ingevoerd: Barneveld; Beusichem-C; Brakel; Buren-A; Buren-E, Zeist, Zoelmond-A. Van deze stammen zullen nog diverse verschillen nagelopen moeten worden voordat we van een zekere afronding kunnen spreken.
Een weetje
De Mourik is het orgaan van de Vogelwerkgroep Nijmegen en omstreken.
Ons dorp Asch
Dat is de titel van een boek van Teunis van Blijderveen, dat het leven weergeeft van het dorp Asch in de vorige eeuw. Iets voor al die donateurs die hun wortels in dit dorp hebben? Het boek kost € 15 en is o.a. te koop bij Els van Wijck in Maurik.
Genetische genealogie
Het zal u niet ontgaan zijn dat het DNA-onderzoek een grote vlucht genomen heeft. Dit vindt zijn toepassing op verschillende terreinen: bij de geneeskunde voor onderzoek naar de kans op erfelijke ziekten en/of afwijkingen, bij identificatie van slachtoffers van rampen, bij misdaadonderzoek (denk aan de Puttense moordzaak!), bij vaderschapsonderzoek. Ook in de genealogie gaat het een steeds grotere plaats innemen, niet alleen in familiaal verband, maar ook mondiaal: welke route hebben uw verre voorouders in de afgelopen duizenden jaren gevolgd om daar terecht te komen waar u ze tenslotte in de kerkelijke registers tegenkwam? Hieronder volgt het directe belang voor de genealogie.
Het familieonderzoek is tot heden gebaseerd op schriftelijke bronnen. Op een bepaald moment houden die op, voor de ene plaats eerder dan voor een andere. In het gunstigste geval kunnen we dan hypothetisch nog wat verder komen, maar het bewijs ontbreekt. Dat gaat nu langzamerhand veranderen. Voor Afro-Amerikanen zou hun afkomst uit een gebied aan de Westkust van Afrika te bewijzen zijn. In bepaalde gevallen is dat al aangetoond. Zou bij een Nederlandse man het DNA-profiel overeenkomen met dat van een aantal mannen in Denemarken, dan zou hij een Viking als voorvader gehad kunnen hebben. Of, dichter bij huis: wij hebben in ons systeem nogal wat stammen die afkomstig zijn uit hetzelfde dorp in de Betuwe. Verder teruggaan in de tijd is niet mogelijk, omdat de doop- trouw- en begraafboeken soms pas laat bewaard zijn gebleven. Wij vermoeden b.v. dat de stammen uit het dorp Asch met elkaar verwant zijn, maar bewijzen kunnen wij dat niet. DNA-onderzoek zou uitkomst kunnen bieden. Of, om een ander voorbeeld te noemen: als uw DNA-profiel overeenkomt met dat van inwoners van Maurik die andere achternamen hebben, dan zou het bewijs geleverd zijn, dat u uit Maurik stamt, ook al gaat uw stamboom niet tot ons stamdorp terug. Nu kunt u natuurlijk zeggen, dat uw naam al aangeeft dat u uit Maurik stamt, maar wij weten dat niet iedereen die (van) Maurik/Mourik heet, ook uit Maurik afkomstig is. Het zal u inmiddels duidelijk zijn, dat DNA-onderzoek ook voor de genealogie-beoefening van groot belang kan zijn.
Hoe gaat genetische genealogie in z’n werk? Bij de geslachtschromosomen van de man overheerst het Y-chromosoom: dat chromosoom is bij alle mannen die eenzelfde stamvader hebben, hetzelfde. Aan het Y-chromosoom kan dus een geslachtsnaam gekoppeld worden. Er is een geval bekend van een jongen die verwekt was door kunstmatige bevruchting en die zo achter de naam van zijn biologische vader kon komen. In de VS is er een onderneming die 125.000 achternaamprofielen in een databestand heeft en dat aantal groeit gestaag. Andere ondernemingen zijn ook op dit gebied actief. In de ons omringende landen is er eveneens grote belangstelling, alleen Nederland blijft achter. Daar gaat nu verandering in komen.
Op initiatief van het Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Geslacht- en Wapenkunde is ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan in januari 2008 een DNA-onderzoek begonnen, waarvoor overweldigende belangstelling bleek te bestaan. Ook de schrijver van deze Nieuwsbrief heeft daaraan deelgenomen. Met behulp van wangslijm werd in het Forensisch Laboratorium voor DNA-onderzoek vastgesteld dat ik behoor tot een groep mensen die woonachtig zijn in het gebied vanaf Oost-Friesland, via het grootste gedeelte van Frankrijk tot diep in Spanje. Niet direct een opzienbarend resultaat dus. Echter, inmiddels wordt mijn DNA-profiel vergeleken met dat van de profielen van de honderden deelnemers aan het project en met de reeds voorhanden profielen. De resultaten en conclusies zullen aan het eind van 2008 bekend zijn gemaakt. Ook zal dan een boek verschijnen over dit project met de stamreeksen van de deelnemers. In een volgende Nieuwsbrief komen wij hierop terug. Het begin is er dus.
Het eerste vervolg is er inmiddels (bron: Meppeler Courant 20 okt. 2008). Van ruim 200 scholieren is wangslijm afgenomen en onderzocht. Het resultaat is, dat van bijna 80% de oudste voorvader 35.000 jaar geleden, in de Oude Steentijd, als jager verzamelaar West-Europa is binnengetrokken. Slechts 20% kwam 7000 jaar geleden als boer in de Nieuwe Steentijd Nederland binnen. Dat betekent volgens de onderzoekers dat er maar een beperkte immigratie van boeren is geweest op de overgang van Oude naar Nieuwe Steentijd. De jagers die al in Nederland leefden, hebben de leefstijl van de nieuwkomers overgenomen. WHMvM
Een interessant geslacht
Een boeiend geslacht is Doys van Mauderic, zoals u aan de spelling kunt zien een geslacht van middeleeuwse naamgenoten. De genealogie van dat geslacht is nu verschenen, opgesteld door W.H. Morel van Mourik. Het is als een geïllustreerd artikel verschenen in het februari-nummer (2008) van het prestigieuze genealogische tijdschrift De Nederlandsche Leeuw.
Van de redactie
Het doet ons genoegen, u weer een lezenswaardige nieuwsbrief te kunnen toezenden. Ondanks het niet meer verschijnen van onze Maurikkroniek gaat het onderzoek door, zij het dat wij de nadruk leggen op het oplossen van problemen, het completeren van de stambomen en het verwerken van de stambomen in de computer. Van tijd tot tijd vinden we ook wat nieuws. Wij roepen u op, uw belangstelling ook financieel te tonen. Met andere woorden: uw donatie is hartelijk welkom (giro 3609667 t.n.v. Stichting De Maurikkroniek, Den Haag)
Onze website
Onze website, www.everyoneweb.com/maurikkroniek, wordt geregeld geraadpleegd. Wij zijn een paar jaar geleden begonnen, belangwekkende zaken op Internet te plaatsen en vullen deze geregeld aan. Inmiddels zijn op de website veel Maurikwetenswaardigheden te lezen. Het gaat niet om specifieke familiegegevens, zoals die in stambomen voorkomen (met uitzondering van “middeleeuwse naamgenoten” (zie aldaar). Genealogische informatie is voorbehouden aan onze donateurs: in het verleden door publicatie ervan in De Maurikkroniek en tegenwoordig door het bestellen van stamboomgegevens voor zover die in de computer zijn ingevoerd.
Onlangs is een nieuw “hoofdstuk” op de website verschenen: Middeleeuwse naamgenoten, waar nog niet eerder gepubliceerde fragmenten en losse gegevens een plaats krijgen, gegevens die in de loop van ons onderzoek zijn vergaard en die zonder publicatie verloren dreigen te gaan. Dit “hoofdstuk” zal geregeld worden aangevuld.
Bezoeken aan archieven
In 2008 werden de volgende archieven bezocht: Gelders Archief Arnhem, driemaal; Het Utrechts Archief, tweemaal; het Noord-Hollands Archief Haarlem eenmaal, het Centraal Bureau voor Genealogie Den Haag eenmaal.
Burgerlijke Stand
Van het Centraal Bureau voor Genealogie hebben wij dit jaar 76 lijsten met gegevens gekocht, van in 2005 overleden naamgenoten. Alle lijsten konden in onze systemen worden verwerkt.
Knipsels
Al vanaf de eerste Nieuwsbrief, in 2004, hebben wij uitvoerig geschreven over onze knipselverzameling, die voor een belangrijk deel nog geordend moest worden. In 2006 zijn we daarmee aangevangen en inmiddels zijn alle knipsels op alfabet en op naam gesorteerd. Het zijn zes ordners geworden! Het project is dus voltooid. Nou ja, voltooid… Wij hopen van u van tijd tot tijd nog het een en ander te ontvangen. Niet alleen knipsels, maar ook familie-drukwerk. Inmiddels hebben wij een rijke bron aan recente Maurik-informatie ontsloten.
Helaas grijpt tegenwoordig meer en meer de gewoonte om zich heen, om in overlijdensadvertenties familieleden alleen met de voornaam/roepnaam te vermelden, wat de informatiebron minder bruikbaar maakt, maar voor het overige: graag ontvangen wij alles wat u aan gedrukte Maurikgegevens tegenkomt!
Ons Aangehuwdenbestand
Dit is een afzonderlijk bestand van mannen en vrouwen die met een (van) Mourik/Maurik zijn getrouwd. Dat bestand omvat momenteel ruim 8900 namen. Dit bestand bewijst goede diensten als we de naam van de partner weten, maar niet direct de naamgenoot kunnen vinden.
Ons Onbekendenbestand
Al sinds jaar en dag verzamelen we in klappers die naamgenoten welke wij niet in een familieverband kunnen plaatsen, gerangschikt op plaatsnaam. Van tijd tot tijd kunnen wij van zo’n onbekende een bekende maken, omdat wij hem of haar in een stam kunnen onderbrengen. Langzamerhand voelden wij de behoefte, deze personen in een database onder te brengen, zodat wij, behalve op plaatsnaam ook op voornamen kunnen sorteren, zelfs tijdsgedeelten kunnen bevragen en zo nog meer kunnen “thuisbrengen”. Daar zijn we dit jaar mee begonnen.
Wij hadden een afzonderlijk bestandje van militairen, die, zoals bekend, nogal verhuislustig zijn en moeilijk te traceren. Die zijn nu ook in het Onbekendenbestand opgenomen. Hetzelfde geldt voor de naamgenoten die in dienst van de Verenigde Oostindische Compagnie naar Indië werden uitgezonden en die wij niet kunnen onderbrengen bij bestaande stammen. In het verleden hebben wij u hierover al eens geïnformeerd, maar onlangs hebben wij weer 33 nieuwe gevonden. In 2012 zal het VOC-project zijn afgerond. Het Onbekendenbestand is dan redelijk compleet.
Automatisering van stammen
In 2008 werden via ons genealogisch programma Gens Data Pro de volgende stammen in de computer ingevoerd: Barneveld; Beusichem-C; Brakel; Buren-A; Buren-E, Zeist, Zoelmond-A. Van deze stammen zullen nog diverse verschillen nagelopen moeten worden voordat we van een zekere afronding kunnen spreken.
Een weetje
De Mourik is het orgaan van de Vogelwerkgroep Nijmegen en omstreken.
Ons dorp Asch
Dat is de titel van een boek van Teunis van Blijderveen, dat het leven weergeeft van het dorp Asch in de vorige eeuw. Iets voor al die donateurs die hun wortels in dit dorp hebben? Het boek kost € 15 en is o.a. te koop bij Els van Wijck in Maurik.
Genetische genealogie
Het zal u niet ontgaan zijn dat het DNA-onderzoek een grote vlucht genomen heeft. Dit vindt zijn toepassing op verschillende terreinen: bij de geneeskunde voor onderzoek naar de kans op erfelijke ziekten en/of afwijkingen, bij identificatie van slachtoffers van rampen, bij misdaadonderzoek (denk aan de Puttense moordzaak!), bij vaderschapsonderzoek. Ook in de genealogie gaat het een steeds grotere plaats innemen, niet alleen in familiaal verband, maar ook mondiaal: welke route hebben uw verre voorouders in de afgelopen duizenden jaren gevolgd om daar terecht te komen waar u ze tenslotte in de kerkelijke registers tegenkwam? Hieronder volgt het directe belang voor de genealogie.
Het familieonderzoek is tot heden gebaseerd op schriftelijke bronnen. Op een bepaald moment houden die op, voor de ene plaats eerder dan voor een andere. In het gunstigste geval kunnen we dan hypothetisch nog wat verder komen, maar het bewijs ontbreekt. Dat gaat nu langzamerhand veranderen. Voor Afro-Amerikanen zou hun afkomst uit een gebied aan de Westkust van Afrika te bewijzen zijn. In bepaalde gevallen is dat al aangetoond. Zou bij een Nederlandse man het DNA-profiel overeenkomen met dat van een aantal mannen in Denemarken, dan zou hij een Viking als voorvader gehad kunnen hebben. Of, dichter bij huis: wij hebben in ons systeem nogal wat stammen die afkomstig zijn uit hetzelfde dorp in de Betuwe. Verder teruggaan in de tijd is niet mogelijk, omdat de doop- trouw- en begraafboeken soms pas laat bewaard zijn gebleven. Wij vermoeden b.v. dat de stammen uit het dorp Asch met elkaar verwant zijn, maar bewijzen kunnen wij dat niet. DNA-onderzoek zou uitkomst kunnen bieden. Of, om een ander voorbeeld te noemen: als uw DNA-profiel overeenkomt met dat van inwoners van Maurik die andere achternamen hebben, dan zou het bewijs geleverd zijn, dat u uit Maurik stamt, ook al gaat uw stamboom niet tot ons stamdorp terug. Nu kunt u natuurlijk zeggen, dat uw naam al aangeeft dat u uit Maurik stamt, maar wij weten dat niet iedereen die (van) Maurik/Mourik heet, ook uit Maurik afkomstig is. Het zal u inmiddels duidelijk zijn, dat DNA-onderzoek ook voor de genealogie-beoefening van groot belang kan zijn.
Hoe gaat genetische genealogie in z’n werk? Bij de geslachtschromosomen van de man overheerst het Y-chromosoom: dat chromosoom is bij alle mannen die eenzelfde stamvader hebben, hetzelfde. Aan het Y-chromosoom kan dus een geslachtsnaam gekoppeld worden. Er is een geval bekend van een jongen die verwekt was door kunstmatige bevruchting en die zo achter de naam van zijn biologische vader kon komen. In de VS is er een onderneming die 125.000 achternaamprofielen in een databestand heeft en dat aantal groeit gestaag. Andere ondernemingen zijn ook op dit gebied actief. In de ons omringende landen is er eveneens grote belangstelling, alleen Nederland blijft achter. Daar gaat nu verandering in komen.
Op initiatief van het Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Geslacht- en Wapenkunde is ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan in januari 2008 een DNA-onderzoek begonnen, waarvoor overweldigende belangstelling bleek te bestaan. Ook de schrijver van deze Nieuwsbrief heeft daaraan deelgenomen. Met behulp van wangslijm werd in het Forensisch Laboratorium voor DNA-onderzoek vastgesteld dat ik behoor tot een groep mensen die woonachtig zijn in het gebied vanaf Oost-Friesland, via het grootste gedeelte van Frankrijk tot diep in Spanje. Niet direct een opzienbarend resultaat dus. Echter, inmiddels wordt mijn DNA-profiel vergeleken met dat van de profielen van de honderden deelnemers aan het project en met de reeds voorhanden profielen. De resultaten en conclusies zullen aan het eind van 2008 bekend zijn gemaakt. Ook zal dan een boek verschijnen over dit project met de stamreeksen van de deelnemers. In een volgende Nieuwsbrief komen wij hierop terug. Het begin is er dus.
Het eerste vervolg is er inmiddels (bron: Meppeler Courant 20 okt. 2008). Van ruim 200 scholieren is wangslijm afgenomen en onderzocht. Het resultaat is, dat van bijna 80% de oudste voorvader 35.000 jaar geleden, in de Oude Steentijd, als jager verzamelaar West-Europa is binnengetrokken. Slechts 20% kwam 7000 jaar geleden als boer in de Nieuwe Steentijd Nederland binnen. Dat betekent volgens de onderzoekers dat er maar een beperkte immigratie van boeren is geweest op de overgang van Oude naar Nieuwe Steentijd. De jagers die al in Nederland leefden, hebben de leefstijl van de nieuwkomers overgenomen. WHMvM
Een interessant geslacht
Een boeiend geslacht is Doys van Mauderic, zoals u aan de spelling kunt zien een geslacht van middeleeuwse naamgenoten. De genealogie van dat geslacht is nu verschenen, opgesteld door W.H. Morel van Mourik. Het is als een geïllustreerd artikel verschenen in het februari-nummer (2008) van het prestigieuze genealogische tijdschrift De Nederlandsche Leeuw.