NIEUWSBRIEF NR 14 januari 2017
website: maurikonderzoek.weebly.com
bankrekening: NL04 INGB 0000 168340
t.n.v. Drs. J.G. Morel van Mourik, Den Haag
Van de redactie
In deze Nieuwsbrief willen wij u in de eerste plaats deelgenoot maken over wat ons bezighoudt betreffende ons gemeenschappelijke erfgoed, want zo mogen wij de wederwaardigheden van uw en onze afstammelingen uit hetzelfde Betuwse dorp toch wel noemen. Toen wij begonnen, omstreeks 1965, was het ons helemaal niet duidelijk waar het zou eindigen, namelijk met de verzameling stambomen die wij nu hebben. Wij wilden als genealogische onderzoekers zien of wij, met dezelfde naam, ook dezelfde voorouders hadden (en dat bleek niet het geval). Daarna kwam het familietijdschrift De Maurikkroniek van de grond en dat moest iedere drie maanden een leesbare inhoud bevatten, met voor abonnees herkenbare en relevante genealogische informatie. En die boom werd hoe langer hoe dikker..
En nu hebben we dan al veertien jaar onze Nieuwsbrief, die ook via onze website geregeld lezers trekt. Wij vullen onze collecties verder aan en doen soms belangwekkende ontdekkingen. Zo hebben we in de afgelopen periode de molenaarsfamilie Van Maurik uit Zeist kunnen voorzien van voorouders die ook op de Maurikse molen werkzaam zijn geweest en het zeer uitgebreide geslacht Van Mourik uit Jaarsveld konden we terugvoeren naar Lexmond. Er moet echter ook tijd zijn voor reflectie. Daarover leest u hieronder. Daarnaast maken we melding van merkwaardige en lezenswaardige zaken.
Zoals ieder jaar zijn ook uw donaties weer hartelijk welkom.Wij bevelen dan ook bovenstaande bankrekening warm bij u aan.
Werkzaamheden in het afgelopen jaar
Wij hebben van het Centraal Bureau voor Genealogie (CBG) 55 persoonsgegevens van in 2014 overleden naamgenoten ontvangen. Al deze personen waren bij ons bekend, een compliment voor ons systeem! Zo nu en dan komen we kinderen van mannelijke overledenen tegen die we nog niet kennen.
Het Onbekendenbestand voor 1812 is inmiddels opgelopen naar bijna 2000. Dat komt omdat we oude gegevens niet kunnen inpassen en die toch een bestemming moeten krijgen voor het geval er een aanknopingspunt komt.
In het tweede halfjaar van 2016 is naarstig gewerkt om alle 77 stammen van een duidelijke index te voorzien en die vanuit GensDataPro naar Word over te brengen, al dan niet voorzien van een verhelderend voorwoord.
Bewaren voor de toekomst
Wij zijn met het oog op de toekomst aan het nadenken over het veilig stellen van de stambomen die wij hebben opgesteld . Zolang wij leven is dat geen probleem, maar wat als dat niet meer het geval is? Bij wie is ons materiaal in goede handen? En ook: hoe houden wij onze verzamelingen beschikbaar voor toekomstige onderzoekers? Wij moeten er niet aan denken dat ons levenswerk (meer dan 50 jaar onderzoeksresultaten) verloren gaat. Daarover zijn we aan het nadenken en aan het onderzoeken. Welke oplossing het ook wordt, het gaat natuurlijk geld kosten. Gelukkig hebben wij een geldelijke reserve, maar of dat voldoende is??
Over één ding zijn we het samen roerend eens: het is voor ons ontoelaatbaar dat bij stambomen die tot in deze tijd doorlopen, bij het onderbrengen bij (semi) officiële instanties de recente gegevens moeten vervallen, dat wil dus zeggen dat gegevens van kort na 1900 gewist moeten worden. Men verwijst dan naar de privacywetgeving, die dat vordert. Waar het om gaat is, dat basis- gegevens (naam, geboorte- en huwelijksdatum en beroep) van nog levende personen, zoals wij die 35 jaar in De Maurikkroniek publiceerden, nu gezien worden als privacygevoelig. Wij bestrijden dat en zullen ons ook in de toekomst hier niet aan storen. Van tijd tot tijd zien wij bij voorbeeld berichten dat medische dossiers in handen van derden komen. Dat is pas privacygevoelig! En wat te denken van soms uiterst persoonlijke zaken die men zelf op Facebook en dergelijke openbaar maakt? En wat denkt u van de machines die iedere muisklik van u op internet registreren en uw belangstelling in een persoonlijk profiel onderbrengen en aan dat aan belanghebbenden verkopen? Hebt u zich wel eens afgevraagd hoe het komt dat u ineens een advertentie te zien krijgt waar u niet om gevraagd hebt? Zo kreeg uw genealoogWHMvM een advertentie over scootmobielen en eentje over dementie! Het kan niet anders of zijn e-mailadres en zijn leeftijd is verkocht aan een fabrikant. Daar zou tegen opgetreden moeten worden. Dat kan niet en daarom wordt de burger in slaap gesust met de privacywet.
Bovendien zijn 20e-eeuwse genealogische gegevens voor onderzoekers veel moeilijker te verkrijgen dan gegevens uit vorig eeuwen, raar maar waar. Die gegevens hebben ons veel tijd en inspanning gekost. Wij zoeken daarom naar een opslagmedium waar wij de naamgenoten van de desbetreffende stam volledig kunnen informeren over primaire gegevens (want daar gaat het om) van familieleden. Uw gegevens zijn bij ons in goede handen!
Genealogie en Internet
Wij krijgen wel eens de vraag: „Kijken jullie ook op Internet? Er is daar veel te vinden”.Ja, dat is ons bekend, helaas naast rijp ook veel groen. Wij nemen dus alleen die gegevens over die uit onverdachte bron komen, zoals de gegevens die de Hollandse genealogische vereniging „Ons Voorgeslacht” publiceert.
Toevallig kwamen wij eens op de site van My Heritage terecht en al snel hebben wij Maurik en Mourik ingetikt. Maurik leverde 10.357 vermeldingen op en Mourik 28.161. Ondoenlijk voor ons om dat er ook nog bij te nemen, er van afgezien dat Nederlandse genealogen op Stamboomforum deze site duidelijk negatief beoordelen. Bovendien bleken bij een steekproef de meeste gegevens uit de VS te komen.
Humor in oude registers
Veel mensen denken dat genealogisch onderzoek in oude registers een duffe boel is, snuffelen in oude meuk. Wij kunnen u echter verzekeren dat het interessant is, zelfs verslavend, niet ongelijk aan een kruiswoordpuzzel.
Af en toe wordt je aandacht getrokken door een niet-alledaagse inschrijving of opmerking. Zo troffen we onlangs in een vroeg achtiende-eeuws doopregister van Lexmond eens twee achternamen aan, die meer in de richting van bijnamen gaan: „Kont”en „van den Drol”; het is echt waar, niet verzonnen. En in hetzelfde register zagen we een toevoeging van een moraliserende koster bij de inschrijving van twee onechte kinderen van een dragonder, namelijk „vroegbedorven”, zoiets zie je evenmin vaak.
Rechtspraak en straf in vroeger tijd
De procesdossiers in het Rechterlijk Archief van de Neder-Betuwe zijn geen aangename kost. Wie zich vroeger misdragen had, werd streng gestraft. Dat ervoer op 11 april 1707 de 36-jarige inwoner van Maurik, Berndt Hendriks, geboren in het Sticht van Osnabrugge, stoelenmatter van beroep, die wegens inbraak, diefstal en kerkdiefstal werd onthoofd. Zijn partner en medeplichtige, Margareta van Kessel, 40 jaar, werd op dezelfde dag opgehangen.
Als je iets op je kerfstok had, kon je maar beter de Betuwe tijdig verlaten, zo Jacob van Steenderen in 1738. Deze, in 1707 in Maurik geboren zoon van de secretaris Wessel van Steenderen had tijdens de Eckse kermis Jelis Dircks van Couteren in de herberg van Oth van Eck met een messteek in de borst verwond en was voortvluchtig.
Ook voor een minder vergrijp kon men veroordeeld worden. Dat overkwam in september 1799 de 44-jarige Jonas van Maurik, geboren in Moordrecht en wonende in Gouda (stam Buren-A), voerman op de postwagen Gouda/Rotterdam. Wat hij in de Neder-Betuwe deed is niet duidelijk, maar hij was niet in het bezit van een paspoort en voerde „onbehoorlijke gesprekken”, waar onder het roepen van „Oranje Boven”. Hij werd verbannen voor het leven. Waarschijnlijk heeft hij daarvan niet wakker gelegen.
Terugblik, I (het vervolg hiervan in de volgende Nieuwsbrief)
Bladerend in oude nummers van De Maurikkroniek kan men van tijd tot tijd lezen over onderzoek dat ons destijds bezig hield en dat (meestal) inmiddels tot een oplossing is gekomen.. Dat is bij voorbeeld het geval met korenmolenaar Jan van Mourik uit Meerkerk. Over hem schreven wij voor het eerst in het 1e nummer van de 2e jaargang, september 1968. Wij wisten toen niet meer dan zijn naam, alsmede „overleden tussen 1772 en 1781”. Pas in het nummer van december 1969 konden wij meer over hem meedelen, al was het niet veel. In een boek van P. Horden, Recht en slecht in het land van Brederode, lazen wij: Nadat in december 1740 de Lekdijk was doorgebroken, werd, met het oog op een tegemoetkoming in de geleden schade, op 7 maart 1742 lijsten opgesteld waar per inwoner door de schout van Meerkerk bijzonderheden werden vermeld. Komend bij de Tolstraat schreef de schout: „Dit is het molenaarshuis, bewoond door molenaar Jan van Mourik. Hij heeft een knecht en een meid.” In 1755 gingen hij en zijn vrouw naar een notaris in Vianen om hun testament te laten opmaken. Hun handtekeningen hebben wij toen afgedrukt.
Het duurde weer even, tot juni 1971. Onder het kopje „Nog geen spoor van Jan van Mourik” informeerden wij de abonnees, waarom wij nog verder niets van hem hadden gevonden: na de dood van de schoolmeester van Meerkerk in 1819 werd het grafboek vermist en in 1827 werd een ijzeren kist met alle registers uit de pastorie ontvreemd. Wel werd de kist in 1880 bij het uitbaggeren van het Zederikkanaal teruggevonden, maar deze bleek leeg...
Heel lang bleef het stil. Stond de molen van Jan soms in de rouwstand? Was dit het einde van het onderzoek in Meerkerk? In december 1969 hadden wij geschreven: Voorlopig hebben wij hem nog niet bij de knopen van zijn buis. Maar eindelijk, op woensdag 24 maart 1993 hadden wij hem dan toch te pakken, bij een onderzoek op het Gelders Archief in Arnhem. De registers van de meeste plaatsen van de Betuwe waren nog niet via een klapper toegankelijk. Wij zijn toen maar begonnen alles bladzij voor bladzij door te lopen. Waar je begint is niet van belang. In dit geval wel. In het doopboek van Loevestein en Munnikenland konden wij een Mourikgezin met acht kinderen noteren, waaronder een Jan, 7 oktober 1703. Dat dit de gezochte was, bleek uit de naam van zijn moeder, Hendrina de Koning. Die naam hadden wij al, als doopgetuige bij het 2e, 3e en 5e kind van molenaar Jan. Zijn vader, Gijsbert Hendrikse van Mourik bleek gedoopt te zijn in Buren op 26 jan. 1670 en zo kon de stam Meerkerk (nu als tak) worden ingevoegd in de toen in bewerking zijnde stam Buren-A.
Het heeft wel lang geduurd: van september 1968 tot maart 1993. Gelukkig beleven niet alle puzzels hun 25-jarig bestaan.
website: maurikonderzoek.weebly.com
bankrekening: NL04 INGB 0000 168340
t.n.v. Drs. J.G. Morel van Mourik, Den Haag
Van de redactie
In deze Nieuwsbrief willen wij u in de eerste plaats deelgenoot maken over wat ons bezighoudt betreffende ons gemeenschappelijke erfgoed, want zo mogen wij de wederwaardigheden van uw en onze afstammelingen uit hetzelfde Betuwse dorp toch wel noemen. Toen wij begonnen, omstreeks 1965, was het ons helemaal niet duidelijk waar het zou eindigen, namelijk met de verzameling stambomen die wij nu hebben. Wij wilden als genealogische onderzoekers zien of wij, met dezelfde naam, ook dezelfde voorouders hadden (en dat bleek niet het geval). Daarna kwam het familietijdschrift De Maurikkroniek van de grond en dat moest iedere drie maanden een leesbare inhoud bevatten, met voor abonnees herkenbare en relevante genealogische informatie. En die boom werd hoe langer hoe dikker..
En nu hebben we dan al veertien jaar onze Nieuwsbrief, die ook via onze website geregeld lezers trekt. Wij vullen onze collecties verder aan en doen soms belangwekkende ontdekkingen. Zo hebben we in de afgelopen periode de molenaarsfamilie Van Maurik uit Zeist kunnen voorzien van voorouders die ook op de Maurikse molen werkzaam zijn geweest en het zeer uitgebreide geslacht Van Mourik uit Jaarsveld konden we terugvoeren naar Lexmond. Er moet echter ook tijd zijn voor reflectie. Daarover leest u hieronder. Daarnaast maken we melding van merkwaardige en lezenswaardige zaken.
Zoals ieder jaar zijn ook uw donaties weer hartelijk welkom.Wij bevelen dan ook bovenstaande bankrekening warm bij u aan.
Werkzaamheden in het afgelopen jaar
Wij hebben van het Centraal Bureau voor Genealogie (CBG) 55 persoonsgegevens van in 2014 overleden naamgenoten ontvangen. Al deze personen waren bij ons bekend, een compliment voor ons systeem! Zo nu en dan komen we kinderen van mannelijke overledenen tegen die we nog niet kennen.
Het Onbekendenbestand voor 1812 is inmiddels opgelopen naar bijna 2000. Dat komt omdat we oude gegevens niet kunnen inpassen en die toch een bestemming moeten krijgen voor het geval er een aanknopingspunt komt.
In het tweede halfjaar van 2016 is naarstig gewerkt om alle 77 stammen van een duidelijke index te voorzien en die vanuit GensDataPro naar Word over te brengen, al dan niet voorzien van een verhelderend voorwoord.
Bewaren voor de toekomst
Wij zijn met het oog op de toekomst aan het nadenken over het veilig stellen van de stambomen die wij hebben opgesteld . Zolang wij leven is dat geen probleem, maar wat als dat niet meer het geval is? Bij wie is ons materiaal in goede handen? En ook: hoe houden wij onze verzamelingen beschikbaar voor toekomstige onderzoekers? Wij moeten er niet aan denken dat ons levenswerk (meer dan 50 jaar onderzoeksresultaten) verloren gaat. Daarover zijn we aan het nadenken en aan het onderzoeken. Welke oplossing het ook wordt, het gaat natuurlijk geld kosten. Gelukkig hebben wij een geldelijke reserve, maar of dat voldoende is??
Over één ding zijn we het samen roerend eens: het is voor ons ontoelaatbaar dat bij stambomen die tot in deze tijd doorlopen, bij het onderbrengen bij (semi) officiële instanties de recente gegevens moeten vervallen, dat wil dus zeggen dat gegevens van kort na 1900 gewist moeten worden. Men verwijst dan naar de privacywetgeving, die dat vordert. Waar het om gaat is, dat basis- gegevens (naam, geboorte- en huwelijksdatum en beroep) van nog levende personen, zoals wij die 35 jaar in De Maurikkroniek publiceerden, nu gezien worden als privacygevoelig. Wij bestrijden dat en zullen ons ook in de toekomst hier niet aan storen. Van tijd tot tijd zien wij bij voorbeeld berichten dat medische dossiers in handen van derden komen. Dat is pas privacygevoelig! En wat te denken van soms uiterst persoonlijke zaken die men zelf op Facebook en dergelijke openbaar maakt? En wat denkt u van de machines die iedere muisklik van u op internet registreren en uw belangstelling in een persoonlijk profiel onderbrengen en aan dat aan belanghebbenden verkopen? Hebt u zich wel eens afgevraagd hoe het komt dat u ineens een advertentie te zien krijgt waar u niet om gevraagd hebt? Zo kreeg uw genealoogWHMvM een advertentie over scootmobielen en eentje over dementie! Het kan niet anders of zijn e-mailadres en zijn leeftijd is verkocht aan een fabrikant. Daar zou tegen opgetreden moeten worden. Dat kan niet en daarom wordt de burger in slaap gesust met de privacywet.
Bovendien zijn 20e-eeuwse genealogische gegevens voor onderzoekers veel moeilijker te verkrijgen dan gegevens uit vorig eeuwen, raar maar waar. Die gegevens hebben ons veel tijd en inspanning gekost. Wij zoeken daarom naar een opslagmedium waar wij de naamgenoten van de desbetreffende stam volledig kunnen informeren over primaire gegevens (want daar gaat het om) van familieleden. Uw gegevens zijn bij ons in goede handen!
Genealogie en Internet
Wij krijgen wel eens de vraag: „Kijken jullie ook op Internet? Er is daar veel te vinden”.Ja, dat is ons bekend, helaas naast rijp ook veel groen. Wij nemen dus alleen die gegevens over die uit onverdachte bron komen, zoals de gegevens die de Hollandse genealogische vereniging „Ons Voorgeslacht” publiceert.
Toevallig kwamen wij eens op de site van My Heritage terecht en al snel hebben wij Maurik en Mourik ingetikt. Maurik leverde 10.357 vermeldingen op en Mourik 28.161. Ondoenlijk voor ons om dat er ook nog bij te nemen, er van afgezien dat Nederlandse genealogen op Stamboomforum deze site duidelijk negatief beoordelen. Bovendien bleken bij een steekproef de meeste gegevens uit de VS te komen.
Humor in oude registers
Veel mensen denken dat genealogisch onderzoek in oude registers een duffe boel is, snuffelen in oude meuk. Wij kunnen u echter verzekeren dat het interessant is, zelfs verslavend, niet ongelijk aan een kruiswoordpuzzel.
Af en toe wordt je aandacht getrokken door een niet-alledaagse inschrijving of opmerking. Zo troffen we onlangs in een vroeg achtiende-eeuws doopregister van Lexmond eens twee achternamen aan, die meer in de richting van bijnamen gaan: „Kont”en „van den Drol”; het is echt waar, niet verzonnen. En in hetzelfde register zagen we een toevoeging van een moraliserende koster bij de inschrijving van twee onechte kinderen van een dragonder, namelijk „vroegbedorven”, zoiets zie je evenmin vaak.
Rechtspraak en straf in vroeger tijd
De procesdossiers in het Rechterlijk Archief van de Neder-Betuwe zijn geen aangename kost. Wie zich vroeger misdragen had, werd streng gestraft. Dat ervoer op 11 april 1707 de 36-jarige inwoner van Maurik, Berndt Hendriks, geboren in het Sticht van Osnabrugge, stoelenmatter van beroep, die wegens inbraak, diefstal en kerkdiefstal werd onthoofd. Zijn partner en medeplichtige, Margareta van Kessel, 40 jaar, werd op dezelfde dag opgehangen.
Als je iets op je kerfstok had, kon je maar beter de Betuwe tijdig verlaten, zo Jacob van Steenderen in 1738. Deze, in 1707 in Maurik geboren zoon van de secretaris Wessel van Steenderen had tijdens de Eckse kermis Jelis Dircks van Couteren in de herberg van Oth van Eck met een messteek in de borst verwond en was voortvluchtig.
Ook voor een minder vergrijp kon men veroordeeld worden. Dat overkwam in september 1799 de 44-jarige Jonas van Maurik, geboren in Moordrecht en wonende in Gouda (stam Buren-A), voerman op de postwagen Gouda/Rotterdam. Wat hij in de Neder-Betuwe deed is niet duidelijk, maar hij was niet in het bezit van een paspoort en voerde „onbehoorlijke gesprekken”, waar onder het roepen van „Oranje Boven”. Hij werd verbannen voor het leven. Waarschijnlijk heeft hij daarvan niet wakker gelegen.
Terugblik, I (het vervolg hiervan in de volgende Nieuwsbrief)
Bladerend in oude nummers van De Maurikkroniek kan men van tijd tot tijd lezen over onderzoek dat ons destijds bezig hield en dat (meestal) inmiddels tot een oplossing is gekomen.. Dat is bij voorbeeld het geval met korenmolenaar Jan van Mourik uit Meerkerk. Over hem schreven wij voor het eerst in het 1e nummer van de 2e jaargang, september 1968. Wij wisten toen niet meer dan zijn naam, alsmede „overleden tussen 1772 en 1781”. Pas in het nummer van december 1969 konden wij meer over hem meedelen, al was het niet veel. In een boek van P. Horden, Recht en slecht in het land van Brederode, lazen wij: Nadat in december 1740 de Lekdijk was doorgebroken, werd, met het oog op een tegemoetkoming in de geleden schade, op 7 maart 1742 lijsten opgesteld waar per inwoner door de schout van Meerkerk bijzonderheden werden vermeld. Komend bij de Tolstraat schreef de schout: „Dit is het molenaarshuis, bewoond door molenaar Jan van Mourik. Hij heeft een knecht en een meid.” In 1755 gingen hij en zijn vrouw naar een notaris in Vianen om hun testament te laten opmaken. Hun handtekeningen hebben wij toen afgedrukt.
Het duurde weer even, tot juni 1971. Onder het kopje „Nog geen spoor van Jan van Mourik” informeerden wij de abonnees, waarom wij nog verder niets van hem hadden gevonden: na de dood van de schoolmeester van Meerkerk in 1819 werd het grafboek vermist en in 1827 werd een ijzeren kist met alle registers uit de pastorie ontvreemd. Wel werd de kist in 1880 bij het uitbaggeren van het Zederikkanaal teruggevonden, maar deze bleek leeg...
Heel lang bleef het stil. Stond de molen van Jan soms in de rouwstand? Was dit het einde van het onderzoek in Meerkerk? In december 1969 hadden wij geschreven: Voorlopig hebben wij hem nog niet bij de knopen van zijn buis. Maar eindelijk, op woensdag 24 maart 1993 hadden wij hem dan toch te pakken, bij een onderzoek op het Gelders Archief in Arnhem. De registers van de meeste plaatsen van de Betuwe waren nog niet via een klapper toegankelijk. Wij zijn toen maar begonnen alles bladzij voor bladzij door te lopen. Waar je begint is niet van belang. In dit geval wel. In het doopboek van Loevestein en Munnikenland konden wij een Mourikgezin met acht kinderen noteren, waaronder een Jan, 7 oktober 1703. Dat dit de gezochte was, bleek uit de naam van zijn moeder, Hendrina de Koning. Die naam hadden wij al, als doopgetuige bij het 2e, 3e en 5e kind van molenaar Jan. Zijn vader, Gijsbert Hendrikse van Mourik bleek gedoopt te zijn in Buren op 26 jan. 1670 en zo kon de stam Meerkerk (nu als tak) worden ingevoegd in de toen in bewerking zijnde stam Buren-A.
Het heeft wel lang geduurd: van september 1968 tot maart 1993. Gelukkig beleven niet alle puzzels hun 25-jarig bestaan.